Sirküler Tarihi: 12.09.2013
Sirküler No : 2013/46
KDV İSTİSNASI UYGULAMASINDA HİZMET İHRACATI NE DEMEKTİR
1. Genel Bilgi
Bilindiği üzere KDV Kanunu’nun 11/1-a maddesi ile yurtdışındaki müşteriler için yapılan hizmetler vergiden istisna edilmiştir.
Kanun’un 12/2. maddesine göre bir işlemin hizmet ihracı olarak değerlendirilebilmesi için;
- Hizmetlerin yurtdışındaki bir müşteri için yapılması,
- Hizmetten yurtdışında faydalanılması
gerekmektedir.
Kanun’da yurtdışındaki müşteri; ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurtdışında olan alıcılar ile yurtiçinde bulunan firmanın yurtdışında kendi adına müstakil olarak faaliyet gösteren şubeleri olarak tanımlanmıştır.
İstisnanın uygulanabilmesi için hizmetten, yurtdışında faydalanılmalıdır. Diğer bir ifadeyle, yurtdışındaki müşteri için Türkiye’de yapılan hizmet, müşterinin yurtdışındaki iş, işlem ve faaliyetleri ile ilgili olmalı; Türkiye'deki faaliyetleri ile ilgisi bulunmamalıdır.
Ayrıca, hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapıldığını tevsik eden fatura ve benzeri belgenin, hizmetin alıcısı olan yurtdışındaki müşteri adına düzenlenmesi gerekmektedir.
Yurtdışındaki firmaların, Türkiye'ye ihraç edecekleri mal ve hizmetler Türkiye’de tüketildiğinden, bu firmalara söz konusu ihracatları için Türkiye’de verilen danışmanlık, aracılık, gözetim, müşteri bulma, piyasa araştırması v.b. hizmetler, hizmet ihracı istisnası kapsamında değerlendirilmemektedir.
Yabancı firmaların Türkiye'den ithal edeceği (Türkiye'den ihraç edilecek) mallar dolayısıyla verilen hizmetler ise ihracat istisnası kapsamında değerlendirilmektedir.
Yurtdışından geçici olarak ithal edilen ve belirli bir işleme tabi tutulduktan sonra tekrar yurtdışına ihraç edilen mallarla ilgili olarak yurtdışındaki firmalara verilen hizmetler de istisna uygulamasından yararlanmaktadır.
İstisna uygulamasına ilişkin bazı örneklere aşağıda yer verilmiştir:
Örnek 1:
Türkiye'de mükellef (X) Mühendislik Ltd. Şti., Ürdün'de bulunan bir firma ile yaptığı anlaşma uyarınca bu firmaya Ürdün'de inşa edilecek bir tekstil fabrikası projesi çizimini yapmış ve buna ait bedeli TC Merkez Bankası aracılığı ile tahsil etmiştir.
Bu proje çiziminde yukarıda belirtilen şartların tümü gerçekleştiğinden, bu hizmet, hizmet ihracatı istisnasından yararlanacak ve (X) firması, keseceği faturada KDV hesaplamayacaktır.
Örnek 2:
Türkiye'de faaliyette bulunan (A) şirketi, Almanya'da yerleşik bir firma için, bu firmanın Türkiye'den satın aldığı tekstil ürünlerinin temin edilmesinde aracılık etmiş ve komisyon ücreti almıştır.
(A) şirketinin, bu komisyonculuk hizmeti, hizmet ihracatı kapsamında KDV’den istisna olacaktır.
Örnek 3:
Yabancı bir firma, mallarının pazarlanmasını sağlamak amacıyla Türkiye'de bir büro açmıştır. Bu büro, pazarlama hedeflerini tam olarak tayin edebilmek için satışını yaptığı mallara olan talebin araştırılmasını Türkiye'de yerleşik (A) Danışmanlık firmasına vermiştir.
Bu Danışmanlık firmasının, sözü edilen yabancı firmanın Türkiye'deki bürosuna verdiği hizmet, bu büronun Türkiye'deki faaliyetlerini ilgilendirdiğinden, ihracat istisnasından yararlanamayacaktır.
Yabancı firmanın Türkiye’de bürosunun olmaması halinde de söz konusu hizmet, ihracat istisnasından yararlanamayacaktır.
Örnek 4:
Türkiye'de yerleşik olan ve aracılık faaliyetinde bulunan (A) şirketi, Japonya'da yerleşik bir firmanın mallarına Türkiye'de müşteri bulmaktadır.
Bu şirketin aracılık faaliyeti kapsamında yaptığı hizmetten Türkiye'de yararlanıldığından, bahse konu hizmet ihracat istisnası kapsamında değerlendirilmeyecektir. Faturanın yabancı firma adına düzenlenmiş ve hizmet bedelinin Türkiye'ye döviz olarak getirilmiş olması bu durumu etkilemeyecektir.
Örnek 5:
Hollanda'da yerleşik bir firma Türkiye'den maden cevheri ithal etmektedir. Türkiye'de yerleşik (A) firması da söz konusu maden cevherinin sağlanması, kalite kontrolü, malın ihraç limanına kadar taşınması ve gemilere yüklenmesi gibi işleri yabancı firma adına yapmaktadır.
(A) firması, bu hizmetleri ile ilgili olarak yaptığı harcamaları ve komisyon ücretini yabancı firmaya fatura etmekte ve karşılığını döviz olarak Türkiye' ye getirmektedir.
Yurtdışındaki firmaların, Türkiye'den ithal edecekleri mallar ile ilgili olarak, Türkiye’den aldıkları hizmetlerden yurtdışında yararlanılmaktadır. Bu nedenle, (A) firmasının yaptığı bu hizmet, hizmet ihracatı istisnası kapsamında değerlendirilecektir.
Örnek 6:
Irak’ta yerleşik bir firma, Irak’taki bir sulama projesini üstlenen (A) Türk firması hakkında, (B) Türk danışmanlık firmasından, yeterlik araştırması yapmasını istemiştir.
(B) danışmanlık firması, bu hizmeti ile ilgili olarak yaptığı harcamaları ve komisyon ücretini yabancı firmaya fatura etmekte ve karşılığını döviz olarak Türkiye'ye getirmektedir.
(A) firmasının hizmetinden yurtdışında faydalanılacağından, (B) danışmanlık firmasının yaptığı bu hizmet, hizmet ihracatı istisnası kapsamında değerlendirilecektir.
Örnek 7:
Türkiye'de mükellef (T) İnş. Taah. Ltd. Şti., Özbekistan’da yerleşik (X) firması ile yaptığı anlaşma uyarınca bu firmaya Özbekistan’da inşa edilecek bir fabrikanın inşasında kullanılmak üzere gerek kendi mülkiyetinde bulunan gerekse kiralama yoluyla temin ettiği iş makinelerini kiralamıştır.
Bu kiraya verme hizmeti, Türkiye’de yapılan ve faydalanılan bir hizmet niteliğinde olmadığından KDV’nin konusuna girmemektedir.
Örnek 8:
(X) Tesisat Tic. Ltd., Fransa’da mukim (Y) şirketiyle, (Y) tarafından Türkiye’deki (Z) Tersanesine sipariş verilen 2 adet balıkçı gemisinin her birine deepfreeze (şok) odası ile muhafaza odası yapılması konusunda anlaşmış ve söz konusu işleri yaparak (Y) şirketine fatura etmiştir.
(X), balıkçı gemilerine şok ve muhafaza odaları yapımı işi hizmeti, hizmet ihracatı kapsamında KDV’den müstesna olacağından hizmete ait faturada KDV hesaplanmayacaktır.
2. Hizmet İhracatının Beyanı ve KDV İade Süreci
İhracat istisnası, hizmetin ifa edildiği vergilendirme dönemine ait beyanname ile beyan edilecektir. Ayrıca ihracata ilişkin hizmet ifaları dolayısıyla düzenlenen fatura ve benzeri belgelerde KDV hesaplanmayacaktır.
İstisnanın beyanı için, hizmete ait döviz alım belgesinin temin edilmiş olması zorunlu değildir.
Beyan, yurtdışındaki müşteri için yapılan hizmetin tamamlandığı/ifa edildiği dönem beyannamesinin “İstisnalar-Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” kulakçığında “Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler” tablosunda ilgili satır kullanılmak suretiyle yapılacaktır.
Bu satırın, “Teslim ve Hizmet Tutarı” sütununa hizmetin bedeli girilecektir. “Yüklenilen KDV” sütununa ise bu hizmetin bünyesine giren KDV tutarı yazılacaktır.
İade talep edilmemesi halinde, “Yüklenilen KDV” alanına “0” girilecektir.
Hizmet ihracına ilişkin istisna, yurtdışındaki müşteriye düzenlenen hizmet faturası ile tevsik edilecektir. Bunun için döviz alım belgesi ibrazı zorunluluğu bulunmamaktadır.
Yurtdışındaki müşteriler için ifa edilen hizmetler, hizmetin ifa edildiği dönemde, bedelin döviz olarak Türkiye'ye gelmesi beklenmeden ihracat istisnası kapsamında beyan edilecektir. Ancak, bu şekilde beyan edilen işlemlerle ilgili yüklenilen ve indirim konusu yapılamayan vergilerin iadesi, hizmet bedeli döviz olarak Türkiye'ye gelmeden yerine getirilmemektedir.
Dolayısıyla, istisnanın beyanı için zorunlu olmamakla birlikte, iade için hizmet bedelinin Türkiye'ye döviz olarak getirilmesi zorunlu bulunmaktadır. İade talep edenin, döviz alım bordrosu veya dövizin Türkiye'ye getirildiğini tevsik eden, kambiyo mevzuatına göre geçerli diğer bir belge ile bu durumu tevsik etmesi gerekmektedir.
Saygılarımızla,
Erdal SÖNMEZ & Bülent ERSAN & S. A. ARISOY
SİNERJİ Denetim Danışmanlık
ve Yeminli Mali Müşavirlik Ltd. Şti.
