SİNERJİ SİRKÜLER RAPOR

Sirküler Tarihi: 06.03.2025

SİRKÜLER NO : 2025/11

GERÇEK KİŞİLERİN 2024 TAKVİM YILINDA ELDE ETTİKLERİ KAZANÇ VE İRATLARIN BEYAN DÖNEMİ BAŞLADI

Bilindiği üzere 2024 takvim yılında elde edilen gelirlerin yıllık gelir vergisi beyannamesi ile mart ayı içerisinde beyan edilmesi ve tahakkuk edecek gelir vergisinin ilk taksitinin de yine mart ayı sonuna kadar ödenmesi gerekiyor. Ancak 31 Mart 2025 bayram tatiline denk geldiği için beyanname verme süresi 2 Nisan 2025 tarihinde sona erecek.

Gelir Vergisi Kanununa göre yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecek kazanç ve iratlar şu unsurlardan oluşuyor:

- Ticari kazançlar,

- Zirai kazançlar,

- Ücretler,

- Serbest meslek kazançları,

- Gayrimenkul sermaye iratları,

- Menkul sermaye iratları,

- Diğer kazanç ve iratlar.

1. Ticari Kazançlar:

Defter tutan tacirlerin zarar etseler dahi yıllık beyanname vermeleri zorunlu. 2024 yılına ilişkin olarak verilecek beyannamelerde bilanço esasına göre defter tutan tacirlerin ticari işletmelerine ilişkin olarak 31.12.2024 tarihli bilançoları üzerinden enflasyon muhasebesi yapmaları ve bunun sonucunda bulunacak kar veya zararı beyana konu etmeleri gerekiyor.

2. Zirai Kazançlar:

Ziraî faaliyetlerden elde edilen ziraî kazançlarda vergileme genel olarak "stopaj" yoluyla yapılıyor.

Kanunda yazılı işletme büyüklüğü ölçüsünü aşan çiftçiler ile bir adet biçerdövere veya bu nitelikteki bir motorlu araca yahut on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçilerin kazançları, gerçek usulde yıllık beyan esasına göre; diğer bütün çiftçilerin kazançları ise hasılat üzerinden stopaj yoluyla vergiye tabi tutuluyor.

2024 yılına ilişkin olarak verilecek beyannamelerde bilanço esasına göre defter tutan çiftçilerin zirai işletmelerine ilişkin olarak 31.12.2024 tarihli bilançoları üzerinden enflasyon muhasebesi yapmaları ve bunun sonucunda bulunacak kar veya zararı beyana konu etmeleri gerekiyor.

Kazançlarını zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler enflasyon düzeltmesi uygulamasına tabi değiller. Ancak amortismana tâbi iktisadi kıymetlerini düzeltilmiş tutarları üzerinden amortismana tâbi tutabiliyorlar.

3. Serbest Meslek Kazançları:

Serbest meslek erbabı da zarar etse dahi yıllık beyanname vermek zorunda. Ancak telif kazançları istisnasından yararlananlar (yani 2024 yılında telif kazançları toplamı 3 milyon TL'nin altında olanlar), bu kazançlarına ilişkin olarak beyanname vermek zorunda değiller.

Serbest meslek kazanç defteri tutan serbest meslek erbabı mükellefler enflasyon düzeltmesi uygulamasına tabi değiller. Ancak amortismana tâbi iktisadi kıymetlerini düzeltilmiş tutarları üzerinden amortismana tâbi tutabiliyorlar.

4. Ücretler:

2024 yılında bir veya birden fazla işverenden elde edilen stopaja tabi tutulmuş ücret gelirlerinin (kümülatif stopaj matrahlarının) toplamı 3 milyon TL'yi aşanlar (sporcular dahil) gelir vergisi beyannamesi vermek ve tüm ücret gelirlerini beyan etmek zorundalar.

Birden fazla işverenden alınan ücretlerin toplamı 3 milyon TL'nin altında kalsa bile, birinci işverenden sonraki işverenlerden alınan ücretlerin toplamı 230 bin TL'yi aşması halinde de tüm işverenlerden alınan (birinciden alınanlar dahil) ücretlerin beyanı gerekiyor. Mükellefler hangi ücretin birinci işverenden elde edilen ücret olduğunu serbestçe kendileri belirleyebiliyorlar.

5. Kira Gelirleri:

2024 yılında stopaja tabi tutulmuş işyeri kira gelirleri toplamı 230 bin TL'yi aşmayanların beyanname verme zorunluluğu yok. Beyan sınırının hesabında (ücretler hariç) diğer beyana tabi gelirler varsa bu gelirlerin de dikkate alınması gerekiyor.

2024 yılında elde edilen ve 33 bin TL'lik istisna tutarını aşmayan konut kira gelirleri için de beyanname verilmesi gerekmiyor.

İstisna tutarını aşan konut kira geliri olanlar ise beyanname vermek zorundalar. Bu kişilerin beyannamede 33 bin TL'lik istisnayı uygulayabilmeleri için 2024 yılında elde ettikleri tüm gelirleri toplamının (istisna olsun olmasın) 870 bin TL'yi geçmemiş olması gerekiyor.

Hem konut hem de iş yeri kira geliri olan kişiler ise, yıllık gelirlerinin beyan sınırını aşıp aşmadığının tespitinde; konut kira gelirinin istisna tutarını aşan kısmı ile gelir vergisi stopajına tabi işyeri kira gelirlerinin toplamını birlikte dikkate almak zorundalar. Bu toplam 230.000.- TL'yi aşmadığı takdirde sadece konut kira gelirlerinin istisna tutarını aşan kısmının beyanı yeterli. 

Ticari, zirai ve serbest meslek kazancını beyan etmek zorunda olanlar 33 bin TL'lik istisnadan yararlanamıyorlar.

Stopaja ve istisna uygulamasına konu olmayan kira gelirleri toplamı 13 bin TL'lik beyanname verme sınırını aşanların da beyanname vermesi gerekiyor. Bu 13 bin TL’lik tutar bir istisna olmayıp, beyanname verme sınırı/eşiği. Bu sınırı aşan iş yeri kira gelirlerinin tamamının beyanı gerekiyor.

6. Menkul Sermaye İradı:

Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 67'nci maddesi kapsamında banka ve aracı kurumlarca stopaja tabi tutulmuş menkul sermaye iradı (mevduat, repo, tahvil-bono faizi, menkul kıymet yatırım fonu kâr payı, katılım bankası kar payı vs.) elde edenler, bu gelirleri için beyanname vermek zorunda değiller. Söz konusu gelirler üzerinden yapılan stopajlar nihai vergi niteliğinde.

2024 yılında 230 bin TL'yi aşan kâr payları ve eurobond faiz gelirleri için beyanname verilmesi gerekiyor.

Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesine göre stopaja tabi bulunmayan alacak faizleri ile yabancı ülkelerde elde edilen menkul sermaye iradının da yurt dışında beyan veya stopaj yoluyla vergilendirilmiş olsun veya olmasın, Türkiye'de beyan edilmesi zorunluluğu var. Hesaplanan vergiden yurt dışında ödenen vergiler mahsup ediliyor. İlgili ülke ile yapılmış olan bir vergi anlaşması varsa anlaşma hükümleri uygulanıyor.

Stopaj ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için de 13 bin TL'lik beyan eşiği geçerli.

7. Diğer Kazanç ve İratlar (Değer Artışı Kazançları ile Arızi Kazançlar):

Gelir vergisi Kanunu'nun geçici 67'nci maddesi kapsamında banka ve aracı kurumlarca stopaja tabi tutulmuş alım satım kazançları için beyanname verilmesine gerek yok. Bu geçici madde kapsamında stopaja tabi olmayan kazançlar (örneğin eurobond satış kazançları) ise beyan edilmek zorunda. Satış kazancının tespitinde alış bedeli Yİ-ÜFE ile artırılabiliyor, ancak bunun için artış oranının yüzde 10 veya daha fazla olması şart.

İktisaptan itibaren 5 yıl içinde satılan gayrimenkullerin satış kazançları da beyana tabi. Ancak satış kazancının tespitinde alış bedeli Yİ-ÜFE ile artırılabiliyor (Artış oranının yüzde 10 veya daha fazla olması şartıyla).

Alımdan itibaren 5 yıl geçmiş gayrimenkullerin satışından elde edilen kazanç tutarları ne olursa olsun bunlar için beyanname verilmesine gerek bulunmuyor.

Bu şekilde tespit edilen kazançtan beyanname üzerinde sabit bir istisna tutarı düşülebiliyor. 2024 yılı için bu istisnanın tutarı 87 bin TL. Yani endeksleme sonucu hesaplanan kazanç bu tutarın altında çıkarsa beyan edilmiyor; üstünde ise bu tutar indirildikten sonra kalan tutar beyan ediliyor.

2024 yılında istisna tutarı 200 bin TL'yi aşan arızi kazançlar da beyan edilmek zorunda.

8. Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinin Verilmesi:

Ticari, zirai ve mesleki faaliyetinden dolayı gerçek usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellefleri beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorundalar.

Geliri sadece ücret, kira, menkul sermaye iradı veya diğer kazanç ve iratların biri veya birkaçından oluşan mükellefler yıllık gelir vergisi beyannamelerini kendileri için önceden hazırlanmış olan Dijital Vergi Dairesi (Hazır Beyan Sistemi) üzerinden vergi dairesine gitmeden verebiliyorlar.

Bu mükellefler söz konusu olanaktan yararlanmak istemezlerse, beyannamelerini kâğıt ortamında düzenleyerek vergi dairesine verebiliyorlar. Ancak bu mükellefler isterlerse beyannamelerini mali müşavirler aracılığıyla elektronik ortamda da gönderebiliyorlar.

Defter beyan sistemini kullanmak zorunda olan serbest meslek erbabı ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler beyannamelerini sistem üzerinden vermek zorundalar.

Saygılarımızla,

      SİNERJİ

Bağımsız Denetim

Danışmanlık ve Yeminli

Mali Müşavirlik Ltd. Şti.