7524 SAYILI KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER İLE ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARININ KAPSAMI GENİŞLETİLDİ

7524 sayılı Kanunla Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 355. maddesinde yapılan değişiklikler ile özel usulsüzlük cezalarının kapsamı genişletilirken uygulanmakta olan asgari ve azami ceza tutarlarında da önemli artışlara gidildi. Yeni düzenlemeler 2 Ağustos 2024 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdi.

Kayıt dışılığı önlemeye yönelik olarak getirilen yeni düzenlemeler aşağıda özet halinde açıklanmaya çalışılmıştır:

1. Başkasına Ait IBAN Numaralı Üzerinden Tahsilat Yapılması:

Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 355. maddesine eklenen 5 numaralı fıkra hüküm ile mal teslimi veya hizmet ifalarına ilişkin tahsilatların, banka ve benzeri finans kurumları, ödeme kuruluşları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla başkalarının adı ve/veya hesabı kullanılarak yapılması durumunda, her bir işlem için bu maddeye göre uygulanan cezalardan az olmamak üzere işleme konu tutarın % 10’u nispetinde, mal teslimi veya hizmet ifasını yapanlar ile adına ve/veya hesabına ödeme yapılanlara ayrı ayrı özel usulsüzlük cezası kesilir. Ancak, bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 20 milyon TL’yi geçemez.

Maddede öngörülen asgari özel usulsüzlük cezaları birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 20.000 TL; ikinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 10.000 TL; bunlar dışında kalanlar hakkında 5.000 TL olarak uygulanmaktadır. 

Kişiler adına kayıtlı hesap olmaksızın isim, kimlik numarası ve benzeri yöntemler aracılığıyla yapılan tahsilatlar için de aynı ceza uygulanacaktır.

2. Başkasına Ait Elektronik Sistemler (POS vb. Cihazlar) Üzerinden Tahsilat Yapılması:

Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 355. maddesine eklenen yeni hüküm ile mal teslimi veya hizmet ifaları için kredi kartı, banka kartı, ön ödemeli kart, karekod, elektronik cüzdan ve benzeri ödeme araçları kullanılarak yapılan tahsilatları, başka mükelleflerin veya mükellef olmayanların elektronik cihazları/sistemleri (POS ve benzeri cihazlar) aracılığıyla yapanlara ve bu elektronik cihazları/sistemleri kullandıranlara özel usulsüzlük cezası kesmek suretiyle bu husustaki kayıt dışı işlemlerin önlenmesi amaçlanmıştır.

Buna göre; 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu uyarınca izin verilen durumlar hariç olmak üzere kredi kartı, banka kartı, ön ödemeli kart, karekod, elektronik cüzdan ve benzeri ödeme araçları kullanılmak suretiyle gerçekleştirilen tahsilatların, kendi mükellefiyeti adına kayıtlı olmayan ödeme sistemleri veya cihazları aracılığıyla yapılması durumunda, tahsilatı yapan mükelleflere ve kendi adına kayıtlı olan bu sistemleri veya cihazları kullandıranlara ayrı ayrı her bir işlem için bu maddeye göre tatbik olunan özel usulsüzlük cezasının üç katı uygulanır. Şu kadar ki, bu fıkra uyarınca bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 20 milyon TL’yi geçemez.

Mükelleflerin bankacılık mevzuatı gereğince, bankalar tarafından kendilerine tahsis edilen fiziki POS veya sanal POS cihazlarını, bayi-alt bayi ilişkisi ve benzeri ilişki kapsamında aralarındaki sözleşmeye istinaden alt işyerlerine söz konusu mevzuatta yer alan düzenlemelere uygun olarak kullandırmaları söz konusu olabilmektedir. Bu cihazlar vasıtasıyla teslim ettikleri mal ve hizmetlere ilişkin tahsilatlarını yapan mükelleflerin, Vergi Usul Kanunu’nda yer alan hükümler gereğince belge düzenleme, hasılatları kaydetme ve diğer yükümlülüklerini tam ve zamanında yerine getirmeleri şartıyla bahse konu mevzuatta öngörüldüğü şekilde hareket edebilmeleri mümkün bulunmaktadır.

Mal teslimi veya hizmet ifası yapılan müşteri ile ödemeyi yapan kart sahibinin farklı kişiler olması hususu ise cezaya tabi fiiller arasında sayılmamaktadır. Bir başka anlatımla, ödemeyi yapan kart sahibinin kim olduğunun bir önemi bulunmadığından özel usulsüzlük cezası uygulanması gibi bir durum söz konusu olmamaktadır.

3. Tüketicinin Durumu İhbar Etmesi Halinde Adına Özel Usulsüzlük Cezası Kesilmeyecek:

Vergi Usul Kanunu'nun 232. maddesinin birinci fıkrasının 1 ila 5 numaralı bentlerinde sayılan;

1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar;

2. Serbest meslek erbabı;

3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlar,

4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler,

5. Vergiden muaf esnaf dışında kalan kişiler yani nihai tüketicilerin fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi ve giriş ve yolcu taşıma biletlerini almadıklarının tespit edilmesi halinde bunlara her bir belge için 5.000 TL özel usulsüzlük cezası kesilmektedir. Ancak bu bent uyarınca kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı bir takvim yılı için 50.000 TL’yi geçememektedir.

Bu kişiler tarafından, idarenin bilgisine girmeden önce belgenin düzenlenmesi gereken tarihi takip eden beş iş günü içerisinde belgenin düzenlenmediğinin idareye bildirilmesi durumunda bunlar adına özel usulsüzlük cezası kesilmeyecektir.

4. Tahsilat ve Ödemelerin Bankacılık Sistemi Üzerinden Yapılmaması:

Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 355. maddesi 4. fıkrasında yapılan yeni düzenleme ile mükellef ve mükellef olmayan ayrımı kaldırılarak şartlara uymayanlara ceza uygulanması hükme bağlanmış, kesilecek yıllık ceza üst sınırı yükseltilmiş ve aykırı hareket edenlerin durumu idareye bildirmeleri halinde cezadan kurtulmalarına yönelik pişmanlık düzenlemesi getirtilmiştir.

Buna göre, tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayanların her birine, her bir işlem için mükellef türlerine göre uygulanan genel özel usulsüzlük cezalarından az olmamak üzere işleme konu tutarın % 10'u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir. Ancak bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 20 milyon TL’yi geçemez.

Maddede geçen genel özel usulsüzlük cezaları birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 20.000 TL, ikinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 10.000 TL, bunlar dışında kalanlar hakkında 5.000 TL olarak uygulanmaktadır. 

Tevsik zorunluluğuna aykırı bir şekilde ödeme yapanların, durumu ödemeyi takip eden beş iş günü içerisinde kendiliğinden idareye bildirmesi halinde, ödemede bulunan adına bu fıkra uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilmeyecektir.

  Saygılarımızla,

      SİNERJİ

Bağımsız Denetim

Danışmanlık ve Yeminli

Mali Müşavirlik Ltd. Şti.