7524 SAYILI YASA İLE VERGİ KANUNLARINDA YAPILAN DÜZENLEMELER

Kamuoyunun yakından takip ettiği çok önemli vergisel değişiklikler öngören torba yasa Meclis Genel Kurulunda, Plan ve Bütçe Komisyonundan geçen haliyle kabul edildi.

7524 sayılı Yasa ile yapılan düzenlemeler aşağıda özet halinde açıklanmaya çalışılmıştır:

1. Kurumlara Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Getirildi:

Kanunun 36. maddesi ile kurumlar vergisi mükelleflerinin ödeyecekleri kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının yüzde 10’undan aşağı olamayacağı yönünde düzenleme yapıldı.

Yasal düzenleme ile kurumlar vergisi mükellefleri için 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara (özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına) uygulanmak üzere yurt içi asgari kurumlar vergisi getirildi. 

Asgari kurumlar vergisi uygulaması ile kurumların, bazı istisna ve indirimler nedeniyle fiilen ödedikleri kurumlar vergilerinin kanuni oranların çok altında kalması gerekçesiyle, ödenecek kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının yüzde 10’undan az olamayacağı düzenlendi.

Yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulamasında beyan yoluyla ödenecek kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının yüzde 10'undan az olamayacağı belirtildikten sonra, asgari vergi hesaplanması sırasında bu kurum kazancından düşülmesine izin verilen istisna ve indirimlerin tek tek sayılması yöntemi tercih edildi. Buna göre, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından düşülmesi mümkün bulunan indirim ve istisna kazançların dışındaki kazançların tamamı asgari kurumlar vergisi matrahına dahil edilecek, yani asgari vergiye tabi olacak.

2. Yerel ve Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi Uygulamasına Geçildi:

Kanunun 37- 49. maddeleri ile, dünya genelinde elde ettikleri yıllık konsolide hasılatı, gelirin raporlandığı hesap döneminden önceki dört hesap döneminin en az ikisinde 750 milyon avro karşılığı Türk lirasını aşan çok uluslu işletmelere yerel ve asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi ihdas edilmesi ve bu doğrultuda yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisinin konusuna, mükelleflerine, matrahına, vergi oranına, istisna ve muafiyetlerine ve söz konusu verginin uygulanmasına yönelik düzenleme yapıldı. Bu düzenlemeler 2024 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara (özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2024 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına) uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

3. Devreden KDV’nin İndirimi 5 yılla Sınırlandırıldı:

Kanunun 20 ve 22. maddeleri ile KDV Kanunu'nun 30 ve 58. maddelerinde yapılan düzenlemeler ile 5 takvim yılı veya daha fazla süreyle devreden KDV tutarlarının, indirim KDV hesaplarından çıkarılarak özel bir hesaba alınması, mükellefin 3 yıl içindeki talebine bağlı olarak 1 yıl içinde yapılacak vergi incelemesi sonucuna göre bu tutarların incelemenin tamamlandığı yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınması yönünde düzenleme yapıldı.

Bahsolunan düzenleme 1/1/2030 tarihinde yürürlüğe girecek.

4. Devir ve Bölünme İşleminde Devreden KDV’nin Devralan Şirketlerce İndirimi Vergi İncelemesi Şartına Bağlandı:

Mevcut düzenlemelere göre birleşme, devir ve bölünme işlemleri dolayısıyla faaliyeti sona eren, bölünen veya infisah eden mükelleflerce yüklenilen ve indirilemeyen vergiler devredilen veya bölünen kurumların varlıklarını devralan mükellefler tarafından indirim konusu yapılabiliyor.

Kanunun 19. maddesi ile faaliyetini sona erdiren, bölünen veya infisah eden mükelleflerin bünyesinde bulunan ve devreden KDV tutarlarının devralan şirkette indirilecek KDV olarak kullanılabilmesi için, bu KDV’nin doğruluğuna ilişkin gerekli incelemenin Vergi Usul Kanununda düzenlenen zamanaşımı süreleri ile bağlı olmaksızın yapılması ve inceleme sonucuna göre indirim hakkının verilmesi hüküm altına alınıyor.

5. Serbest Bölge İstisnası Yurt Dışına Yapılan Satışlarla Sınırlandırıldı:

Mevcut düzenlemeye göre, serbest bölgelerdeki üretim faaliyetlerinden elde edilen kazançların tamamı, üretilen ürünlerin yurt içine ya da yurt dışına satılıp satılmadığına bakılmaksızın kurumlar vergisinden istisna ediliyor. Kanunun 24. maddesi uyarınca serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurumların münhasıran yurt dışına yaptıkları satışlardan (ihracattan) elde ettikleri kazançlar istisna olarak dikkate alınabilecek; yurt içine yaptıkları satışlardan elde edilen kazançlara tanınan istisna ise kaldırıldı.

6. Vergi Aslı Uzlaşma Kapsamı Dışına Çıkarıldı:

Kanunun 14. maddesi ile vergi aslı uzlaşma kapsamından çıkarıldı.

Kanunun yayımı tarihinden önce yapılan uzlaşma başvuruları Vergi Usul Kanununun değiştirilmeden önceki hükümlerine göre sonuçlandırılacak.

7. Özel Usulsüzlük Cezaları Artırıldı:

Kanunun 10,11,12 ve 13. maddeleri ile cezaların caydırıcılığının artırılması amacıyla özel usulsüzlük cezaları önemli oranlarda artırıldı.

Kayıt dışı faaliyette bulunanlara vergi ziyaı cezası yüzde 50 artırımlı uygulanacak

8. Kıymetli Madenler Borsa Rayici ile Değerlenecek:

Kanunun 7 ve 8. maddeleri ile kıymetli maden borsalarında işlem gören altın, gümüş, platin ve paladyum gibi kıymetli madenlerin değerlemesinde ölçüt olarak borsa rayicinin kullanılmasına, borsa rayicinin olmaması ya da muvazaalı bir şekilde oluşması halinde ise değerlemede maliyet bedelinin esas alınmasına yönelik düzenleme yapıldı.

9. Hasılat Denetimi:

Kanunun 3. maddesi ile ticari veya serbest meslek faaliyetleri yönünden mükellefiyeti olanların gerçek hasılatlarının tespitine yönelik bir vergi güvenlik müessesi ihdas ediliyor. Mükellefler nezdinde yapılacak yoklamalar neticesinde tespit edilen günlük hasılat tutarlarının ortalaması alınarak mükelleflerin aylık ve yıllık hasılat tutarlarının tespit edilmesi öngörülüyor. Bu şekilde tespit edilen hasılat tutarları ile mükelleflerin faaliyette bulundukları döneme ilişkin beyan ettikleri hasılat tutarları karşılaştırılacak ve karşılaştırma sonucu bulunan farkın yüzde 20’den fazla olması durumunda mükellefler, Vergi Usul Kanunu'nda yer alan “izaha davet müessesesi” kapsamında izaha davet edilecekler. Bu düzenleme, kurumlar vergisi mükellefleri hakkında da aynen uygulanacak.

10. Hizmet Erbabına Bedelsiz Pay Senedi Verilmesi Suretiyle Sağlanan Menfaatlere Gelir Vergisi İstisnası Getirildi:

Kanun'un 2. maddesi ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre tekno-girişim şirketi niteliğini haiz işverenlerce, hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde kabul edilen pay senetlerinin verildiği tarihteki rayiç değerinin, hizmet erbabının o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna edildi.

Hizmet erbabına verilen hisse senetlerinin daha uzun süre elde tutulmasının teşvik edilmesi amacıyla, söz konusu istisnanın hizmet erbabı tarafından iktisap edilen hisse senetlerinin elde tutulma süresine göre farklı oranlarda uygulanması öngörülüyor. 

İstisna uygulaması nedeniyle zamanında alınmayan vergilere ilişkin zamanaşımı süresinin, söz konusu pay senetlerinin hizmet erbabı tarafından elden çıkarıldığı tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren başlaması sağlanıyor. Ayrıca, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleme hususunda Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki veriliyor.

 11. “Vergi Borcu Yoktur” Yazısı Talep Edecek Kurumlara Yenileri Eklendi:

Kanunun 1. maddesiyle vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge arama zorunluluğu bulunan ödeme ve işlemler arasına, mahkeme kararları ve icra dairelerinin ödeme veya icra emirleri üzerine yapılacak ödemeler de dahil edildi.

12. Taşınmazlara Yatırım Yapan Fon ve Ortaklıklarda Kurumlar Vergisi İstisnası:

Taşınmazlara yatırım yapan fon ve ortaklıklar, ticari mal niteliğinde olanlar dahil sahip oldukları taşınmazlardan elde ettikleri kazançlarının %50’sini, elde ettikleri hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar ortaklarına kar payı olarak dağıtmaları durumunda kurumlar vergisi istisnasından yararlanabilecekler.

13. Kamu Özel İş Birliği Modeli Çerçevesinde Yürütülen Projelerde Kurumlar Vergisi Oranı %30 Olarak Uygulanacak:

Kanunun 35. maddesi ile 3996 sayılı Kanuna göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilen projeler ile 6428 sayılı Kanuna göre kamu özel iş birliği modeli çerçevesinde yürütülen projelerde faaliyette bulunan kurumların tüm kazançları üzerinden %30 oranında kurumlar vergisi hesaplanacak.

14. Yurt Dışına Çıkış Harcı Artırıldı:

Kanunun 51. maddesi ile yurt dışına çıkış harcı çıkış başına 500 Türk lirası olarak yeniden belirlendi. Harcın tutarı her yıl yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacak.

  Saygılarımızla,

      SİNERJİ

Bağımsız Denetim

Danışmanlık ve Yeminli

Mali Müşavirlik Ltd. Şti.