YURT İÇİ ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ UYGULAMASI

Kamuoyunun yakından takip ettiği çok önemli vergisel değişiklikler öngören torba yasa Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilerek genel kurula sevk edildi. Tasarının birkaç hafta içinde yasalaşması bekleniyor.  

Yasa tasarısında kurumlar vergisi mükellefleri için 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara (özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına) uygulanmak üzere yurt içi asgari kurumlar vergisi getirilmesi öngörülüyor.

Tasarıda asgari kurumlar vergisi uygulaması ile kurumların, bazı istisna ve indirimler nedeniyle fiilen ödedikleri kurumlar vergilerinin kanuni oranların çok altında kalması gerekçesiyle, ödenecek kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının yüzde 10’undan az olamayacağı düzenleniyor.

Yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulamasında beyan yoluyla ödenecek kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının yüzde 10'undan az olamayacağı belirtildikten sonra, asgari vergi hesaplanması sırasında bu kurum kazancından düşülmesine izin verilen istisna ve indirimlerin tek tek sayılması yöntemi tercih edilmiş bulunuyor.

Buna göre, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından düşülmesi mümkün bulunan indirim ve istisna kazançların dışındaki kazançların tamamı asgari kurumlar vergisi matrahına dahil edilecek, yani asgari vergiye tabi olacak.

Tasarıda, asgari kurumlar vergisi hesabında, indirim ve istisna öncesi kurum kazancından öncelikle aşağıda sayılan istisna ve indirimlerin düşülmesi, kalan tutar üzerinden yüzde 10 asgari vergi hesaplanması, beyan üzerinden hesaplanan verginin bu tutarın altında kalması halinde ise bu tutarın tahakkuka esas alınması öngörülmüş durumda:

Asgari kurunlar vergisi hesaplamasında aşağıda sayılan istisna ve indirimler düşülebilecek; bir başka ifade ile aşağıda sayılan istisna ve indirimler asgari kurumlar vergisine tabi tutulmayacak:   

1. İştirak kazançları istisnası (KVK Md.5/1-a),

2. Emisyon primi kazanç istisnası (KVK Md.5/1-ç),

3. Sahip olunan taşınmazlardan elde edilen kazançlar dışında, KVK'nın 5. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde sayılan yatırım fon ve ortaklıklarının istisna kazançları,

4. Kooperatiflerde risturn istisnası (KVK Md.5/1-i),

5. Finansal kiralama şirketleri ve varlık kiralama şirketleri ile yapılan sat geri kirala işlemlerinden elde edilen kazançlara uygulanan istisna (KVK Md.5/1-j ve k),

6. 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında vergiden istisna edilen kazançlar,

7. Girişim sermayesi fonu indirimi (KVK Md.10/1-g),

8. Korumalı işyeri indirimi (KVK Md.10/1-h),

9. 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 407’nci maddesi kapsamında tanımlanan mikro ve küçük işletmelerin istisna kapsamındaki teknoloji geliştirme bölgeleri kazançları ile Ar-Ge ve tasarım indirimleri.

Komisyonda yapılan değişiklik ile istisna ve indirim öncesi kurum kazancından düşülecek tutarlara aşağıdaki istisna ve indirimler de eklendi; yani bu indirim ve istisnalar üzerinden de asgari vergi hesaplanmayacak:

10. 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında vergiden istisna edilen kazançlar,

11. 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamındaki kazanç istisnası ile kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yapılabilen Ar-Ge ve tasarım indirimleri (Teklifte sadece mikro ve küçük işletmelerin istisna kapsamındaki teknoloji geliştirme bölgeleri kazançları ile Ar-Ge ve tasarım indirimlerinin kurum kazancından indirilmesi ve böylece asgari vergiye tabi tutulmaması öngörülmüştü. Yapılan değişiklikle, teknoloji geliştirme bölgelerinde elde edilen kazançlara uygulanan kazanç istisnaları ile indirime dayanak teşkil eden kanuna bakılmaksızın tüm Ar-Ge ve tasarım indirimleri asgari vergi kapsamı dışına çıkarıldı.)

Asgari kurumlar vergisine tabi istisna kazançlar:

Komisyonda yapılan değişiklikten sonra asgari kurumlar vergisine tabi olacak istisna kazançlar ise şu şekilde sıralanabilir:

1. Yurtdışı İştirak Kazançları (K.V.K. Mad. 5/1-b)

2. Tam Mükellef Anonim Şirketlerin Yurtdışı İştirak Hisseleri Satış Kazançları (K.V.K. Mad. 5/1-c)

3. Yatırım Fon ve Ortaklıklarının Sahip Oldukları Taşınmazlardan Elde Edilen Kazançlar (K.V.K. Mad. 5/1-d)

4. Taşınmaz ve İştirak Hissesi İle Kurucu Senetleri, İntifa Senedi, Rüçhan Hakları ve Yatırım Fonlarının Katılma Paylarının Satış Kazançları (K.V.K. Mad. 5/1-e)

5. Bankalara, Finansal Kiralama ya da Finansman Şirketlerine veya TMSF'ye Borçlu Durumda Olan Kurumların Taşınmaz ve İştirak Hissesi ile Kurucu Senetleri İntifa Senedi ve Rüçhan Hakkı Satış Kazançları (K.V.K.Mad.5/1-f)                                

6. Yurtdışı Şube Kazançları (K.V.K. Mad.5/1-g)                                                    

7. Yurtdışı İnşaat ve Onarma İşlerinden Sağlanan Kazançlar (K.V.K. Mad. 5/1-h)         

8. Eğitim, Öğretim Kurumları, Özel Kreş ve Gündüz Bakım ile Rehabilitasyon Merkezi Kazançları (K.V.K. Mad. 5/1-ı)                                                                   

9. Sınai Mülkiyet Haklarında İstisna (K.V.K. Mad. 5/B)                                          

10. 5300 Sayılı Tarım Ürün. Lisanslı Depoculuk Kanunu Kap. Düzenlenen Ürün Sen. Elden Çıkarılmasından Doğan Kazanç İstisnası (193 S. Kanun Geçici Mad. 76)

11. Kur Korumalı Mevduat Hesaplarından Elde Edilen Kazançlara Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası (K.V.K. Geçici Mad. 14)

12. Diğer İstisnalar

13. Kurumlar Vergisi Beyannamesi Üzerinde Ayrıca Gösterilme Suretiyle Gerçekleştirilen Aşağıdaki İndirimler:

• Sponsorluk Harcamaları (K.V.K. Mad. 10/1-b)
• Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-c)
• Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-ç)
• Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-d)
• Cumhurbaşkanınca Başlatılan Yardım Kampanyalarına Yapılan Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-e)
• Türkiye Kızılay Derneğine ve Yeşilay Cemiyetine Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-f)
• Türkiye'den Yurtdışı Mukim Kişi ve/veya Kurumlara Verilen Hizmetlerden Sağlanan Kazançların Yüzde 50'si (K.V.K.Mad.10/1-ğ)
• Nakdi Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz İndirimi (K.V.K. Mad. 10/1-ı)
• İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde Faaliyette Bulunan Kurumların Elde Ettikleri Kazançlarda İndirim (K.V.K Mad. 10-1/i)
• Teknogirişim Sermaye Desteği İndirimi (5746 s. Kanun Mad. 3/5)
• Teknokent Sermaye Desteği İndirimi (4691 s. Kanun Geçici Mad. 4)
• Kapadokya Alanı Başkanlığına Yapılan Bağış ve Yardımlar ile Sponsorluk Harcamaları                                                                                                     
• Aile ve Gençlik Fonuna Yapılan Bağış ve Yardımlar (7474 Sayılı Kanun Mad.6)
• Afet Yeniden İmar Fonuna Yapılan Bağış ve Yardımlar (7441 S. Kanun Mad.7)
• Uludağ Alan Başkanlığına Yapılan Bağış ve Yardımlar İle Sponsorluk Harcamaları (7432 Sayılı Kanun Mad.8)
• Yatırım İndirimi İstisnası                                                           

Geçmiş yıllar mali zararlarının asgari kurumlar vergisi matrahından mahsubu mümkündür. Ancak Maliye Bakanlığının bu yönde bir Tebliğ düzenlemesi yapmaması durumunda çok sayıda ihtilafın yaşanması da muhtemel görünmektedir.

Öte yandan Hazine ve Maliye Bakanlığının yapacağı bir Tebliğ düzenlemesi ile (asgari vergi matrahı hesaplanırken dönem ticari kar veya zararına kanunen kabul edilmeyen giderler nasıl ekleniyorsa) matrahtan çeşitli nedenlerle indirilen bazı tutarların da (kıdem tazminatı karşılığındaki azalma, sonradan ödenen sigorta primleri, örtülü sermaye nedeniyle oluşan kur farkı gelirleri vs.) düşülmesine izin vermesi gerekmektedir.

Benzer şekilde yürürlükteki ikili veya çok taraflı uluslararası anlaşmalar uyarınca, kurumlar vergisinden istisna edilen kazançların asgari vergi matrahından düşüleceği konusunda Bakanlık tarafından tebliğ veya sirküler düzenlemesi yapılacağı da ayrıca beklenmektedir.

  Saygılarımızla,

      SİNERJİ

Bağımsız Denetim

Danışmanlık ve Yeminli

Mali Müşavirlik Ltd. Şti.