YENİ TORBA YASA İLE YAPILMASI ÖNGÖRÜLEN VERGİSEL DÜZENLEMELER

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına 24 Kasım 2023 tarihinde sunulan ve aynı gün Plan ve Bütçe Komisyonu'na sevk edilen yeni torba yasa ile bazı vergisel düzenlemeler yapılması ve yıl sonunda süresi bitecek olan bazı düzenlemelerin ise sürelerinin uzatılması öngörülüyor.

Yapılması öngörülen düzenlemeler özet halinde aşağıda açıklanmaya çalışılmıştır:

1. İmalatçı veya tedarikçi kurumların aracılı ihracat faaliyetlerine ilişkin kazançları da 5 puanlık kurumlar vergisi indirimi kapsamına alınıyor:

Bilindiği üzere halen yüzde 25 olan kurumlar vergisi oranı ihracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına 5 puan indirimli (yani yüzde 20) olarak uygulanıyor. Yapılması düşünülen düzenleme ile aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak imalatçı veya tedarikçi kurumların dış ticaret sermaye şirketleri veya sektörel dış ticaret şirketleri üzerinden gerçekleştirdikleri ihracat faaliyetlerine ilişkin elde ettikleri kazançlar için de 5 puanlık indirimden yararlanmaları öngörülüyor. 

2. Yurt dışından sağlanan bazı hizmet kazançlarında uygulanan indirim oranı yüzde 80’e çıkarılıyor:

Gelir Vergisi Kanunu'nun 89/13. maddesine göre, yurt dışına verilen mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kayıt tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon gibi bazı hizmetler ile yabancılara verilen eğitim ve sağlık hizmetlerinden elde edilen kazançların yüzde 50'si belirli koşullarda gelir vergisi mükellefleri tarafından beyanname üzerinden indirim konusu yapılabiliyor.

Yapılması düşünülen değişiklik ile bu hizmetlerden elde edilen kazançlara indirim uygulanabilmesi için, kazancın tamamının elde edildiği takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer edilmesi şartı getiriliyor ve bu şarta karşılık indirim oranı yüzde 80’e çıkarılıyor. Ayrıca, Cumhurbaşkanına istisnadan faydalanılabilmesi için Türkiye’ye transfer edilmesi gereken kazanç tutarını belirleme yetkisi veriliyor.

Paralel düzenleme aynı şartlarla ve oranda kurumlar vergisi mükellefleri için de yapılıyor. Ayrıca, Cumhurbaşkanına, Türkiye'ye transfer edilecek kazanç tutarını azaltma ve tekrar kanuni seviyesine kadar artırma yetkisi veriliyor.

3. İhracatta binde 5 götürü gider uygulaması kaldırılıyor:

Gelir Vergisi Kanunu'nun 40. maddesine göre mükellefler; ihracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık işleri ile ilgili olarak yapmış oldukları ve belgesini temin edemedikleri giderlerine karşılık olmak üzere, anılan faaliyetlerden sağlanan hasılatın binde beşini aşmamak şartıyla hesaplanan bu giderlerini ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapabiliyorlar.

Yapılması düşünülen değişiklikle binde 5 götürü gider uygulaması yürürlükten kaldırılıyor.

4. Yurt dışından elde edilen kar paylarında gelir ve kurumlar vergisi istisna şartları ve oranında değişiklik yapılıyor:

Ülkemize döviz getirilmesini teşvik etmek üzere; gerçek kişilerce, kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan anonim ve limited şirket niteliğindeki kurumların ödenmiş sermayesinin en az yüzde 50'sine sahip olunması ve elde edilen kâr payının tamamının elde edildiği takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye getirilmesi şartıyla, elde edilen kâr paylarının yarısı gelir vergisinden istisna ediliyor.

Ayrıca Cumhurbaşkanına, gerek mevcut düzenleme gereğince tam mükellef kurumlardan elde edilen kâr paylarına ilişkin gerekse yurt dışından elde edilecek kâr paylarına ilişkin yeni düzenleme gereğince uygulanacak istisna oranı (yüzde 50) ile yüzde 50 iştirak oranını ayrı ayrı veya birlikte yüzde 0 (sıfır)'a kadar indirmeye veya yüzde 100'e kadar artırmaya yetki veriliyor.

Paralel düzenleme kurumlar bakımından da yapılıyor. Kurumların söz konusu kazançları da aynı şartlarla, Kurumlar Vergisi Kanununda yurt dışı iştirak kazanç istisnasına ilişkin diğer şartlar aranmaksızın istisna ediliyor.

5. Konut Kredilerine Yönelik BSMV İstisnası Bir Konutla Sınırlandırılıyor:

6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu'nun 29. maddesi ile doğrudan veya kooperatifler aracılığıyla Toplu Konut İdaresi Başkanlığı veya bankalar tarafından kullandırılan konut kredileri ile 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda tanımlanan konut finansmanı kapsamında kullandırılan krediler ve yapılan sigorta işlemleri dolayısıyla lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisna edilmiş bulunuyor.

Yapılması öngörülen değişiklikle bahsolunan istisna, kredinin kullanıldığı tarih itibarıyla üzerine kayıtlı konut olmayanlara kullandırılan konut kredileri ile sınırlandırılıyor. Başka bir ifade ile kredinin kullanıldığı tarih itibarıyla üzerine kayıtlı konuta sahip olanların doğrudan veya kooperatifler aracılığıyla kullandıkları konut kredileri dolayısıyla lehe alınan paralar istisna kapsamı dışına çıkarılıyor. Bunun yanı sıra, söz konusu kredi işlemlerine ilişkin yapılan sigortalar dolayısıyla lehe alınan paraların da istisna kapsamı dışına çıkarılması öngörülüyor.

6. Haciz Zaptı Elektronik Ortamda Düzenlenebilecek:

6183 sayılı Kanunda yapılması öngörülen değişiklikle haciz zaptının elektronik ortamda düzenlenebileceği öngörülüyor.

7. Sorumlu sıfatıyla beyan edilen KDV’nin indirimi için “ödenmiş” olması şartı yasal düzenlemeye bağlanıyor:

Torba yasa ile KDV’de indirimi düzenleyen 29. maddeye eklenmesi öngörülen hükümle, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilerek ödenen katma değer vergisinin hesaplanan KDV’den indirim konusu yapılabileceği açık yasal düzenlemeye bağlanıyor. Böylece ödenmeyen KDV’nin indirim konusu yapılamayacağı yasal dayanağa bağlanıyor.

8. Sorumlu sıfatıyla verilen KDV beyannamelerinin beyan ve ödeme süreleri öne çekiliyor:

KDV Kanunun 41 ve 46. maddelerinde yapılması öngörülen değişikliklerle, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanların katma değer vergisi beyannamelerini verecekleri ve beyan edilen katma değer vergisini ödeyecekleri tarihe ilişkin düzenlemeler yapılıyor. Buna göre sorumlu sıfatıyla verilecek KDV beyannamelerinin vergilendirme dönemini takip eden ayın on dokuzuncu günü akşamına kadar verilmesi ve tahakkuk ettirilen KDV’nin de yine aynı ayın yirmi birinci günü akşamına kadar ödenmesi gerekecek.

9. KDV iade hakkını kısmen veya tamamen kaldırmaya ve bu şekilde iade hakkı kısıtlanan mal veya hizmetleri belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilendiriliyor.

10. Damga Vergisi Kanununda yapılması öngörülen değişiklik ile ihalenin iptali halinde ihale sonucu düzenlenen sözleşmenin hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergisinin iade edilmesine imkan tanınıyor.

Torba yasa ile yapılması öngörülen düzenleme ile ihale kararlarında olduğu gibi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlara şikayet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi halinde, iptal edilen ihaleye ilişkin olarak ihale makamı ile düzenlenen sözleşmenin de hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergisinin iadesine imkan sağlanıyor.

11. Yurt içinden serbest bölgelere yapılacak teslimlerde özel tüketim vergisinin ihracat istisnası kapsamında olmadığı yasal hükme bağlanıyor:

İhtilafları önlemek amacıyla ÖTV Kanununa eklenmesi öngörülen bir hüküm ile Maliyenin mevcut görüşü doğrultusunda, serbest bölgeye yapılan teslimlerin ÖTV bakımından ihracat istisnası kapsamında olmadığı açık yasal düzenlemeye bağlanıyor.

12. Kur korumalı mevduat ve katılım hesaplarına uygulanan kurumlar vergisi istisnasının süresi 30/6/2024 tarihine kadar uzatılıyor. Ayrıca, Cumhurbaşkanına, sürenin bitimini müteakip bu süreyi her defasında altı ayı geçmeyen süreler halinde uzatma, uygulanan istisna oranını azaltma ve tekrar kanuni seviyesine getirme, hesap türü, hesapların vadesi ve açılış tarihine göre istisna oranını azaltma ve farklı istisna oranı belirleme yetkisi veriliyor.

13. 5941 sayılı Çek Kanunun geçici 3. maddesinde yer alan ve 31/12/2023 tarihine kadar geçerli olmak üzere üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazını geçersiz sayan hükmün uygulaması iki yıl uzatılarak 31/12/2025 tarihine uzatılıyor. Böylece vergisel açıdan çeklerde reeskont uygulaması da iki yıl daha uzamış oluyor.

14. Banka ve finans kurumlarında 2024 ve 2025 yıllarında yapılacak enflasyon düzeltmesinin vergi matrahını etkilememesi yönünde yasal düzenleme yapılıyor:

Bankalar, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki şirketler, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri tarafından geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2024 ve 2025 hesap dönemlerinde yapılan enflasyon düzeltmesi sonucunda oluşacak kar veya zararların kazancın tespitinde dikkate alınmaması öngörülüyor.

Ayrıca Cumhurbaşkanına, uygulamayı bir hesap dönemi uzatma yetkisi veriliyor.

   Saygılarımızla,

      SİNERJİ

Bağımsız Denetim

Danışmanlık ve Yeminli

Mali Müşavirlik Ltd. Şti.