SİNERJİ SİRKÜLER RAPOR
Sirküler Tarihi: 14.05.2020
Sirküler No : 2020/17
ARABULUCULUK ANLAŞMA TUTANAĞINA İSTİNADEN ÖDENEN İŞE BAŞLATMAMA TAZMİNATI GELİR VERGİSİNDEN İSTİSNADIR
Bilindiği üzere iş sözleşmesi feshedilen işçinin iş mahkemesinde dava açmadan önce 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu uyarınca arabulucuya başvuruda bulunma zorunluluğu vardır. Arabulucu nezdinde işveren ve işçi arasında anlaşma sağlanması halinde “Arabuluculuk Anlaşma Tutanağı” düzenlenmekte, söz konusu tutanakta işveren tarafından işe başlatılmayan işçiye ödenecek tazminat tutarına da yer verilmektedir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. maddesinde, “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un 25. maddesinde ise "Ölüm, engellilik ve hastalık sebebiyle verilen tazminat ve yardımlar ile 25.08.1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca ödenen işsizlik ödeneği ve 22.05.2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanunu’na göre ödenen işe başlatmama tazminatı”nın gelir vergisinden istisna olduğu hüküm altına alınmıştır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 20. maddesinde “İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir…” denilmiştir.
Aynı Kanun'un 21. maddesinde ise “İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur” hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun “Dava Şartı Olarak Arabuluculuk” başlıklı 3. maddesinde “Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır” hükmü yer almaktadır.
Metnine yukarıda yer verilen Gelir Vergisi Kanunu'nun “Tazminat Ödemelerinde İstisna Uygulaması” başlıklı 25. maddesinde hizmet erbabına;
a) Ölüm, engellilik ve hastalık gibi durumlarda ödenen tazminat ve yardımlar,
b) 4447 sayılı Kanun uyarınca ödenen işsizlik ödeneği,
c) 4857 sayılı İş Kanunu’nun 21. maddesine göre ödenen işe başlatmama tazminatlarının gelir vergisinden istisna olduğu belirtilmiştir.
Dolayısıyla 4857 sayılı Kanun’un 21. maddesi uyarınca gerek mahkeme kararına istinaden hükmedilen gerekse arabuluculuk sözleşmesine göre ödenen ve işçinin sekiz aylık ücretini geçmeyen işe başlatmama tazminatları gelir vergisinden istisnadır.
Saygılarımızla,
SİNERJİ
Bağımsız Denetim
Danışmanlık ve Yeminli
Mali Müşavirlik Ltd. Şti.
