Bilindiği üzere vergi affı yasası olarak bilinen 6736 sayılı "Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun" 19 Ağustos tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı gün itibariyle yürürlüğe girdi. Söz konusu Kanunla vergi yasaları ve sosyal güvenlik mevzuatı uygulamalarına ilişkin olarak mükelleflere af niteliğinde önemli kolaylıklar getirildi.

 

Bahsolunan Kanun'un 6. maddesinin üçüncü fıkrası hükmü ile bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerine 31/12/2015 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar (30 Kasım 2016 tarihine kadar) vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkanı verildi.

 

Anılan yasal düzenlemeye göre bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri 31/12/2015 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan;

 

-Kasa mevcutlarını,

-İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını,

-Bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini

 

6736 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın son günü olan 30 Kasım 2016 tarihine (bu tarih dahil) kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilecekler.

 

Düzeltmeye ilişkin beyanname elektronik ortamda gönderilecek. Ancak elektronik ortamda beyanname ve bildirim verme zorunluluğu bulunmayanlarca, söz konusu beyan kurumlar vergisi mükellefiyeti yönünden bağlı olunan vergi dairelerine kağıt ortamında yapılabilecek.

 

İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarının belirlenmesinde, başka hesaplarda takip edilen tutarlar da dikkate alınarak tek düzen hesap planında yer alan "131. Ortaklardan Alacaklar" ve "231. Ortaklardan Alacaklar" toplamından "331. Ortaklara Borçlar" ve "431. Ortaklara Borçlar" toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar esas alınacak.

 

Bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve ortaklardan alacaklar tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini düzeltmek için beyanda bulunan mükellefler beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplayacaklar. Hesaplanan vergi beyanname verme süresi içinde ödenecek. Bu süre içerisinde ödenmeyen bu vergiler 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme zammıyla birlikte takip edilecek.

 

Söz konusu tutarların beyanı ile birlikte defter kayıtları da düzeltilecek. Düzeltme neticesinde yasal kayıtlardan çıkartılacak olan tutarlar "689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar" hesabına intikal ettirilecek. Bu tutarlar son dönem geçici vergi beyanı ile 2016 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde yasal olmayan gider olarak kurum kazancına ilave edilecek. Benzer şekilde yasal kayıtlardan çıkartılacak tutarlar üzerinden hesaplanacak olan %3 oranındaki vergi de beyannamelerde yasal olmayan gider olarak dikkate alınacak. 

 

Düzeltmeye ilişkin beyannamenin verildiği tarihte beyan edilen tutar, düzletme tarihinde yasal kayıtlarda yer alan tutarların üzerinde olamayacak. Örneğin 31/12/2015 tarihi itibarıyla düzenlenen bilançoda kasa hesabında 400.000 TL görülen ancak dönem içindeki faaliyetleri sonucunda beyan tarihinde 220.000 TL'ye gerilemiş olan kasa mevcudunda en fazla bu tutar kadar (220.000 TL) beyanda bulunulabilecek.

 

 

(C) A.Ş.’nin, 31/12/2015 tarihli bilançosunda ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları, bilanço hesapları itibarıyla aşağıdaki gibi olup, beyan tarihi olan 13/10/2016 tarihi itibarıyla bu tutarların değişmediği varsayılmıştır. Ayrıca, mükellef kurumun ortaklardan alacaklar hesabında izlenmesi gerekirken “126. Diğer Çeşitli Alacaklar” hesabında izlediği 100.000 TL bulunmaktadır.

 

- 126. Diğer Çeşitli Alacaklar hesabı........................... 100.000 TL

- 131. Ortaklardan Alacaklar hesabı............................ 200.000 TL

- 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı............................ 150.000 TL

- 331. Ortaklara Borçlar hesabı.................................. (170.000) TL

- 431. Ortaklara Borçlar hesabı.................................. (120.000) TL

 

Bu çerçevede;

 

Beyan tutarı        :...... [100.000+(200.000+150.000)-(170.000+120.000) =] 160.000 TL

Hesaplanan vergi: ....................................................................... (160.000 x %3=) 4.800 TL

 

olacaktır.

 

Anılan mükellef, söz konusu tutarı beyan etmesi hâlinde beyan edilen bu tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresinde ödeyecektir.

 

Beyanla ilgili muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.

 

- Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacakların düşülmesi:

 

 ___________________________ 13/10/2016  __________________________

 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE  ZAR.                 160.000 TL

      (6736 sayılı Kanun 6/3 md.)

      (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

                             126 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR              100.000 TL

                             131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR               30.000 TL

                             231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR               30.000 TL

____________________________ / ________________________________

 

 - Verginin hesaplanması:

 

 ___________________________ 13/10/2016__________________________

 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE  ZAR.                   4.800 TL

        (6736 sayılı Kanun 6/3 md.)

        (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

                                    360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR            4.800 TL

_____________________________ / ________________________________

 

- Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklardan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:

 

 ___________________________ 13/10/2016__________________________

 950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN                         164.800 TL

       GİDERLER

                                    951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN       164.800 TL

                                         GİDERLER ALACAKLI HESABI

_____________________________ / ________________________________

 

Bu madde kapsamında beyan edilen kasa mevcutları ve ortaklardan net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerin, dileyen mükelleflerce “689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı yerine bilançonun aktifinde herhangi geçici bir hesapta izlenmesi de mümkün. Ancak söz konusu geçici hesapta izlenen tutarın herhangi bir şekilde kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün değil.

 

Mükelleflerce kâr dağıtımı yapılması hâlinde, ticari bilanço açısından dağıtılabilir ticari kar tutarı, beyan edilen ve "689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar" hesabı altında muhasebeleştirilen tutarlar dikkate alınmaksızın tespit olunacak.

 

Özel hesap dönemi kullanan mükellefler 2015 yılı içerisinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin olarak vermiş oldukları kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan bilançolarını esas alacaklar.

 

Düzeltme işleminde mükelleflerin kanuni süresinden sonra verdikleri düzeltme beyannamelerinin ekinde yer alan bilançolar dikkate alınmayacak.