Uygulamada sıklıklı gerçek kişilere ait gayrimenkullerin firmalara işyeri olarak kiraya verildiği, kiracı firmalarca kiralanan bu gayrimenkullere ilave yatırımlar yapıldığı ve kira süresinin bitiminde de bu ilave yatırımların bedelsiz olarak mülk sahibine devredildiği görülmektedir. Anılan uygulama bizim vergi yasalarımızda vergiye tabi kılınmıştır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde gayrimenkul sermaye iradının tarifi yapılarak nelerin gayrimenkul sermaye iradı olduğu maddeler halinde sayılmıştır.

Kanun’un 72. maddesinde; gayrimenkul sermaye iratlarında, gayrisafi hasılatın 70. maddede yazılı mal ve hakların kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak nakden veya aynen tahsil edilen kira bedellerinin tutarı olduğu, ayın olarak tahsil edilen kiraların Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre emsal bedeli ile paraya çevrileceği, kiracı tarafından gayrimenkulü genişletecek veya iktisadi değerini devamlı surette artıracak şekilde gayrimenkule ilave edilen kıymetlerin kira müddetinin bitiminde bedelsiz (kıymetlerin emsal bedelinden düşük değerle devri halinde, aradaki fark bedelsiz devir sayılır) olarak kiralayana devrolunduğu takdirde, mezkûr kıymetlerin kiralayan bakımından, bu tarihte aynen tahsil olunmuş kabul edileceği hüküm altına alınmıştır.

Gelir Vergisi Kanunu'nda yapılan düzenlemeler çerçevesinde, kiralanan gayrimenkule yapılan ilave yatırımların kira süresi sonunda bedelsiz olarak mülk sahibine devredilmesi ayni kira ödemesi mahiyetinde olup kiralamaya konu gayrimenkulün iktisadi işletmeye dâhil olmaması halinde, devredilen iktisadi kıymetlerin Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit edilecek emsal değeri üzerinden Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi hükmüne istinaden %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması ve bu bedelin gayrimenkul sahibi tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir.

KDV uygulaması yönünden ise konuyu KDV Kanunu'nun 27. maddesi düzenlemiştir. Anılan maddede, bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal, menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrahın işlemin mahiyetine göre emsal bedeli veya emsal ücreti olduğu belirtilmiştir. Söz konusu madde uyarınca kiralanan gayrimenkule yapılan ilave yatırımların kira süresi sonunda bedelsiz olarak mülk sahibine devredilmesi KDV'ye tabi bir işlemdir. KDV'nin matrahı ise devredilen ilave yatırımların emsel bedeli olmaktadır.