Sirküler Tarihi: 17.08.2015
Sirküler No : 2015/29
YURT DIŞINDAN OLAN ALACAKLAR İÇİN DE ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI AYRILABİLMEKTEDİR
Vergi Usul Kanunu'nun şüpheli alacaklarla ilgili 323. maddesine göre;
“Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla;
1. Dava veya icra safhasında bulunan alacaklar;
2. Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar;
Şüpheli alacaklar sayılır.
Yukarıda yazılı şüpheli alacaklar için değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte karşılık ayrılabilir.
Bu karşılığın hangi alacaklara ait olduğu karşılık hesabında gösterilir. Teminatlı alacaklarda bu karşılık teminattan geri kalan miktara inhisar eder.
Şüpheli alacakların sonradan tahsil edilen miktarları tahsil edildikleri dönemde kar-zarar hesabına intikal ettirilir.”
Şüpheli alacak müessesesine sistemde yer verilmesinin nedeni ticari kazançta tahakkuk esasının geçerli olmasıdır. Zira ticari kazanç açısından bir gelirin tahakkuk etmesi elde etme için yeterli sayılmaktadır. Ancak tahsil imkanı şüpheli hale gelen bir gelir veya hasılat unsuru tahsil edilemediği zaman ekonomik ve hukuki tasarruftan söz edilemez. İşte tahakkuk edip hasılat yazıldığı halde ilgili şartlar tamamlanmış olmak kaydıyla tahsil edilemeyen alacaklar karşılık ayrılmak suretiyle gider yazılmakta ve ekonomik ve hukuki tasarrufa konu olmayan gelirin vergi yükü nötr hale getirilmektedir.
Yalnızca bilanço esasına göre defter tutan ticari kazanç sahipleri şüpheli hale gelen alacakları için şüpheli alacak karşılığı ayırabilmektedirler.
İşletme hesabına göre defter tutan ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı mükellefler şüpheli hale gelen alacakları için karşılık ayıramazlar.
Bir alacağın şüpheli sayılıp karşılık ayrılabilmesi için teminatsız olması gerekmektedir.
Kısmen teminata bağlı olan alacaklarda, yalnızca teminatsız kalan kısım için karşılık ayrılabilir.
Bir alacak için dava ve icra süreci devam ederken, bu alacağın tahsilini sağlamak amacıyla borçlunun mallarına haciz konulması alacağı teminatlı kılmamaktadır.
Şüpheli alacak tahsil edildiği zaman şüpheli alacaklar hesabından çıkarılmak suretiyle bu hesap kapatılır. Ayrılmış olan şüpheli alacak karşılığı da “644- Konusu Kalmayan Karşılıklar” hesabına alacak kaydı yapılmak suretiyle gelir yazılır.
Katma değer vergisinden kaynaklanan alacaklar için de şüpheli alacak karşılığı ayırmak mümkündür.
Yurt dışından olan alacaklara ilişkin şüpheli alacak karşılığı ayrılıp ayrılamayacağı hususu uygulamada duraksamalara neden olmaktadır.
Maliye Bakanlığı tarafından verilen Özelgelerde, yurt dışından olan alacaklar için borçlu firmanın mukim olduğu ülkenin mahkemelerinde dava açılması veya ilgili ülkenin icra mevzuatı uyarınca icra takibine başlanılması halinde, bu alacaklar için söz konusu takiplere başlanıldığı hesap döneminde karşılık ayrılmasının mümkün olduğu belirtilmiştir.
Saygılarımızla,
Erdal SÖNMEZ & Bülent ERSAN
SİNERJİ Bağımsız Denetim
Danışmanlık ve Yeminli Mali Müşavirlik Ltd. Şti.
