Sirküler Tarihi: 23.10.2014
Sirküler No : 2014/36
TORBA KANUN KAPSAMINDA YENİDEN YAPILANDIRILABİLECEK AMME ALACAKLARI VE UYGULAMA ESASLARI
6552 sayılı İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun 11/9/2014 tarihli ve Mükerrer 29116 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
6552 sayılı Kanunun vergiyle ilişkili 73 ve 74 üncü maddeleri Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla yürürlüğe girmiştir.
1. Uygulamaya İlişkin Genel Esaslar
Kanun’un 73 üncü maddesinde Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilen bazı amme alacakları ile büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin ve belediyelerin bazı alacaklarının yeniden yapılandırılması ile Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilen bazı amme alacaklarının terkinine ilişkin düzenlemeler yer almaktadır.
Anılan madde hükmüne göre, bir alacağın yapılandırılarak ödenebilmesi için bu alacağın;
- Maddede belirtilen tür ve dönemden kaynaklı bir alacak olması,
- "kesinleşmiş alacak" olması,
- Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş olması (Maddenin on altıncı fıkrası kapsamında olan alacaklar için vadesi 30/4/2014 tarihi ve öncesi olan),
şarttır.
Buna göre, bir alacağın 6552 sayılı Kanunun 73 üncü maddesi kapsamında yapılandırılarak ödenebilmesi için bu üç şartın bir arada bulunması gerekmektedir.
Maliye Bakanlığı tahsil dairelerince takip ve tahsil edilen amme alacaklarından 30/4/2014 tarihinden (bu tarih dahil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları madde kapsamındadır.
6552 sayılı Kanunun 73 üncü maddesinin on altıncı fıkrasında, belediyelerin ve büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin madde kapsamında yapılandırılarak ödenecek alacakları sayılmıştır. Fıkrada yer almayan alacakların madde kapsamında yapılandırılması mümkün bulunmamaktadır.
Fıkra kapsamında olup ilgili madde çerçevesinde yapılandırılacak alacaklara ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.
a) Emlak vergisi ile çevre temizlik vergisi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları ve emlak vergisi üzerinden hesaplanan taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı ile bunlara bağlı gecikme zamlarının madde kapsamında yapılandırılması mümkündür.
b) Belediye Kanunu kapsamındaki belediyelerin, su abonelerinden olan su kullanımından kaynaklanan alacakları ile bunlara bağlı fer'i (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dahil) alacakların madde kapsamında yapılandırılması mümkündür.
Bu kapsamda, söz konusu alacaklardan vadesi 30/4/2014 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde, 6552 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla (bu tarih hariç) kesinleşmiş olup ödenmemiş bulunanların madde kapsamında yapılandırılması mümkün olacaktır.
c) İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamındaki büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin abonelerinden olan su ve atık su bedeli alacakları ile bu alacaklara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'i (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dahil) alacaklarının madde kapsamında yapılandırılması mümkündür.
Bu kapsamda, söz konusu alacaklardan vadesi 30/4/2014 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde, 6552 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla (bu tarih hariç) kesinleşmiş olup ödenmemiş bulunanların madde kapsamında yapılandırılması mümkün olacaktır.
Kanun’dan yararlanmak isteyen borçluların 1 Aralık 2014 tarihi mesai saati bitimine kadar borçlu bulundukları idarelere (tahsil dairelerine) yazılı olarak başvurmaları gerekmektedir.
Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine olan borçlar için madde hükümlerinden yararlanmak isteyen borçlular, bağlı bulundukları vergi dairesine doğrudan başvurabilecekleri gibi posta yoluyla veya GİB internet adresi (http://www.gib.gov.tr/) üzerinden başvuruda bulunabileceklerdir.
Borçluların birden fazla vergi dairesine olan borçları için maddeden yararlanma talebinde bulunmaları halinde, her bir vergi dairesine ayrı ayrı başvurmaları gerekmektedir.
Borçlular, madde kapsamına giren toplam borçları için madde hükmünden yararlanabilecekleri gibi sadece talep ettikleri dönem ve türler açısından da maddeden yararlanabileceklerdir. Ancak, motorlu taşıtlar vergisi mükelleflerinin, her bir taşıt itibarıyla hesaplanacak toplam borç tutarı için başvuruda bulunmaları zorunludur.
6552 sayılı Kanunun 73 üncü maddesinin altıncı fıkrası gereğince, madde hükmünden yararlanmanın şartlarından birisi de dava açılmaması, açılmış davalardan vazgeçilmesi ve kanun yollarına başvurulmaması olduğundan, bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere başvuran borçluların, takip ve tahsilat işlemlerinden dolayı açtıkları davalardan da (ihtirazi kayıtla verilen beyannameye konu alacaklar için maddeden yararlanmak isteyenlerin alacağa ilişkin olarak açmış oldukları davalar dahil) vazgeçmeleri gerekmektedir.
Alacakların yapılandırılmasında bu alacaklara ilişkin faiz, cezai faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı gibi fer'i amme alacakları yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarının esas alınacağı düzenlenmiştir.
Bu itibarla, Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak Yİ-ÜFE tutarı, fer'i alacaklar için esas alınan hesaplama yöntemleri kullanılarak tespit edilecektir.
Yİ-ÜFE tutarının hesaplanmasında, 213 sayılı Kanuna göre hesaplanan gecikme faizi ve 6183 sayılı Kanuna göre hesaplanan gecikme zammının hesaplama yöntemi ve hesaplama süreleri değiştirilmeyecek, sadece aylık gecikme faizi/gecikme zammı oranı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları kullanılacaktır.
Anılan hesaplama neticesinde mükelleflerin vergi alacaklarının aslına bağlı faiz yüklerinin 2/3 oranında azalacağı öngörülmektedir.
2. 213 sayılı Kanunun Uzlaşma Hükümlerine Göre Kesinleşen Alacaklar
6552 sayılı Kanunun yayımlandığı 11/9/2014 tarihinden önce 213 sayılı Kanunun gerek uzlaşma gerekse tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerinden yararlanılarak uzlaşma sağlanmış ancak Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödeme süresi henüz geçmemiş borcu olan mükellefler, uzlaşma sonucu kesinleşerek tahakkuk eden vergi ve ceza tutarları ile hesaplanan gecikme faizleri dikkate alınarak madde hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
3. 213 Sayılı Kanunun 371 inci Maddesinde Yer Alan Pişmanlık Hükümlerine Göre Beyan Edilen Matrahlar Üzerinden Tahakkuk Eden Alacaklar
6552 sayılı Kanunun yayımlandığı 11/9/2014 tarihi itibarıyla (bu tarih hariç) pişmanlık hükümlerine göre tahakkuk eden ve bu tarih itibarıyla henüz 15 günlük ödeme süresi geçmemiş olan alacaklar için madde hükümlerinden yararlanılabilecektir. Bu takdirde, pişmanlık zammı yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları kullanılarak Yİ-ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
213 sayılı Kanunun pişmanlık hükümlerine göre tahakkuk eden ve Kanunun yayımlandığı 11/9/2014 tarihi itibarıyla (bu tarih hariç) 213 sayılı Kanunun 371 inci maddesinde öngörülen 15 günlük ödeme süresinde ödenmemiş olan vergiler için pişmanlık hükümleri ihlal edilmiş olacak ve bu alacaklar 6552 sayılı Kanunun 73 üncü maddesi kapsamında yapılandırılabilecektir.
4. 213 Sayılı Kanun Uyarınca İkmalen, Re'sen Ya Da İdarece Yapılan Tarhiyatlara İlişkin Olarak Dava Açılmaksızın Kesinleşen Alacaklar
İkmalen, re'sen ya da idarece tarh edilmiş ve dava açılmaksızın Kanunun yayımlandığı 11/9/2014 tarihi itibarıyla (bu tarih hariç) kesinleşmiş olan ve ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan alacaklar için, tarhiyata ilişkin vergi/ceza ihbarnamelerinde belirlenen tutar ve hesaplanan gecikme faizi dikkate alınarak 6552 sayılı Kanunun 73 üncü maddesi hükmünden yararlanılabilecektir.
5. Bir Vergi Aslına Bağlı Olmaksızın Kesilmiş Olan Vergi Cezaları
30/4/2014 tarihinden (bu tarih dahil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak kesilmiş olan vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları da Kanunun yayımlandığı 11/9/2014 tarihi itibarıyla kesinleşmiş ve vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi geçmemiş olması halinde anılan maddenin ikinci fıkrası kapsamında yapılandırılabilecektir.
Bu durumda, vergi aslına bağlı olmayan vergi cezalarının (I. ve II. derece usulsüzlük cezaları ile özel usulsüzlük cezaları) %50'sinin maddede belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan %50'sinin tahsilinden vazgeçilecektir.
Kanunun yayımlandığı tarihten önce bu cezalara karşılık kısmi ödeme yapılmış olması halinde ödenmemiş kısım için bu maddeden yararlanılabilecektir.
6. İhtirazi Kayıtla Beyan Edilen Vergiler
Uygulama kapsamına giren alacak türü ve dönemine ilişkin olarak ihtirazi kayıtla beyan edilmiş ancak Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan alacaklar da Kanunun 73 üncü maddesi kapsamında yapılandırılabilecektir. Ancak, alacağın varlığına ilişkin dava açılmış olması durumunda açılmış davalardan vazgeçilmesi gerekmektedir.
7. Yeniden Yapılandırılabilecek İdari Para Cezaları
Kanunun 73 üncü maddesinin birinci fıkrası ile 30/4/2014 tarihinden (bu tarih dahil) önce verilen ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla (bu tarih hariç) kesinleşmiş olup vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında olan idari para cezalarının yapılandırılmasına imkan sağlanmıştır.
Buna göre, madde kapsamında yapılandırılması mümkün olan askerlik, seçim, trafik, nüfus, karayolu taşıma, otoyollar ve köprülerden ihlalli geçiş idari para cezaları ile Radyo ve Televizyon Kurumu tarafından verilmiş olan idari para cezalarından, 30/4/2014 tarihinden (bu tarih dahil) önce verilmiş olan ve 6552 sayılı Kanunun yayımlandığı 11/9/2014 tarihi itibarıyla (bu tarih hariç) kesinleşmiş olup vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunanların asıllarının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'i amme alacakları yerine, Kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece fer'i alacaktan ibaret olması halinde fer'i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, maddede belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaya bağlı fer'ilerin tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
8. 6183 sayılı Kanun Kapsamında Takip Edilen Diğer Alacaklar
Kanunun 73 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında aşağıda belirtilen alacaklar da yapılandırılabilecektir:
- Ecrimisiller,
- Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) alacakları,
- Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) alacakları,
- Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından verilen ve süresinde ödenmemesi nedeniyle vergi dairelerine takip için intikal ettirilen öğrenim ve katkı kredisi alacakları,
- Doğrudan gelir desteği ödemelerinden geri alınması gereken alacaklar,
- 30/6/1934 tarihli ve 2548 sayılı Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkümlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanuna göre doğan yiyecek bedelleri.
9. Tecilli Alacaklar
Tecil edilmiş ve tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olan alacaklar, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödeme süresi geçmemiş olan taksit tutarları için madde hükümlerinden yararlandırılabilecektir.
10. Ödeme Süresi ve Şekli
Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine, belediyelere ve büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerine borçlu bulunanların Kanunun 73 üncü maddesi hükmünden yararlanmak istemeleri halinde, 1 Aralık 2014 tarihi mesai saati bitimine kadar borçlu bulundukları idarelere (tahsil dairelerine) başvurmaları gerekmektedir. Madde kapsamında yapılandırılan borçların ilk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ya da ikişer aylık dönemler halinde azami on sekiz eşit taksitte ödenmesi mümkün olup ilk taksit ödeme süresi 31/12/2014 tarihi mesai saati bitiminde sona ermektedir.
Maddenin sekizinci fıkrası hükmü ile azami taksit süresi 18 eşit taksit olarak belirlenmiş olmakla birlikte maddenin dokuzuncu fıkrası ile 6, 9 ve 12 eşit taksitte ödeme seçenekleri getirilmiştir.
Maddenin sekizinci fıkrası hükmüne göre, ödenecek taksitlerin ödeme süresinin son gününün resmi tatile rastlaması halinde süre tatili izleyen ilk iş günü mesai saati sonuna kadar uzayacaktır.
Taksitle Ödeme ve Katsayı Uygulaması:
6552 sayılı Kanunun 73 üncü maddesinin dokuzuncu fıkrasında
Taksitle yapılacak ödemelerde yapılandırılan tutar;
1) Altı eşit taksit için (1,05),
2) Dokuz eşit taksit için (1,07),
3) On iki eşit taksit için (1,10),
4) On sekiz eşit taksit için (1,15),
katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanır.
Bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilir. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilir.
Kredi Kartı İle Ödeme:
Kanun kapsamında yapılandırılan alacak tutarının kredi kartı kullanılmak suretiyle de ödenmesi mümkündür. Kredi kartı kullanılarak ödeme yapılabilmesi için aracılık yapan bankalarla anlaşma yapılması gerekmektedir.
Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine ödenecek alacakların tahsilatı amacıyla ödemeye aracılık yapacak bankalarla gerekli anlaşma sağlanmış olup kredi kartı kullanılmak suretiyle yapılacak ödemeler Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesi (http://www.gib.gov.tr/) üzerinden yapılabilecektir. Ancak, bankaların uygulama geliştirmeleri halinde, internet siteleri veya şubeleri üzerinden de kredi kartıyla tahsilat işlemleri yapılması mümkündür.
Mahsuben Ödeme:
Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine ödenmesi gereken amme alacaklarına uygulanmak üzere, madde hükümlerinden yararlanmak için başvuruda bulunan ve ödenecek tutarları ilgili vergi mevzuatı gereği iade alacağından kendi borçlarına mahsuben ödemek isteyen borçluların, bu taleplerinin yerine getirilebilmesi için başvuru ve/veya taksit süresi içinde ilgili mevzuatın öngördüğü bilgi ve belgeleri tam ve eksiksiz olarak ibraz etmeleri şarttır. Belgelere ek olarak mahsuben iadenin gerçekleştirilebilmesi için teminat, yeminli mali müşavir raporu veya vergi inceleme raporu da aranan durumlarda, bunların da aynı süre içinde vergi dairesine intikal etmiş olması gerekmektedir.
11. Diğer Hususlar
Taksit ödeme süresince beyan üzerine tahakkuk eden vergilerin vadesinde ödenmesi şartı, bir takvim yılında her bir vergi türü için en fazla iki defa ihlal edilebilecektir. Böyle bir durumda borçlular madde hükümlerinden yararlanma haklarını kaybetmeyecektir.
Ancak, bir vergi türünün bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde mükellefler üçüncü ihlale konu verginin vadesinin rastladığı ayın sonuna kadar (bu tarih dahil) ödedikleri taksitler için madde hükmünden yararlanacak, bu tarihten sonra ise madde kapsamında ödeme haklarını kaybedeceklerdir.
Diğer taraftan;
- Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksitlerin geç ödeme zammıyla birlikte son taksiti izleyen ayın sonuna kadar da ödenmemesi,
- 2014 takvim yılında birden, müteakip takvim yıllarında ise ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
halinde madde hükmünden yararlanma hakkı kaybedilecektir.
Bu hüküm alacaklı tahsil daireleri açısından taksitlendirilen alacaklar için ayrı ayrı uygulanacaktır.
Saygılarımızla,
Erdal SÖNMEZ & Bülent ERSAN
SİNERJİ Bağımsız Denetim
Danışmanlık ve Yeminli Mali Müşavirlik Ltd. Şti.
