Bilindiği üzere mukimlik, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının 4. maddesinde düzenlenmiş olup, gerçek veya tüzel kişilerin hangi durumlarda bir ülkenin mukimi sayılacağı bu maddede ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Ülkemizin diğer ülkeler ile akdettiği ve halen yürürlükte olan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları ile bunların uygulanmaya başladığı tarihleri gösteren tablo ve Anlaşmaların Türkçe metinleri Gelir İdaresi Başkanlığı’na ait internet sitesinde yer almaktadır.

Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları hükümleri, Anlaşmaya taraf ülkelerde mukim olanlara uygulandığından, Anlaşmalardan yararlanmak isteyenlerin, mukim oldukları ülkenin yetkili makamlarından, bu ülkede tam mükellef olduklarına dair mukimlik belgesi almaları gerekmektedir.

Türkiye’de tam mükellef olan gerçek ve tüzel kişilerin, Anlaşmaya taraf diğer ülkelerde elde ettikleri kazanç ve iratların ilgili Anlaşma hükümleri çerçevesinde vergilendirilebilmesi için talep ettikleri mukimlik belgesini düzenlemeye;

1. Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı (kendi mükellefleri için)

2. Ankara, Antalya, Bursa, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Trabzon Vergi Dairesi Başkanlıkları,

a) Kendilerine bağlı vergi dairelerinde sürekli vergi mükellefiyeti bulunan gerçek ve tüzel kişiler,

b) Kendi yetki alanlarının sınırları içerisinde ikamet eden ve sürekli mükellefiyeti olmayan T.C. uyruklu gerçek kişiler (potansiyel mükellefler),

3. Gelir İdaresi Başkanlığı (Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı),

a) Sürekli vergi mükellefiyeti olan/olmayan tüm yabancı uyruklu gerçek kişiler,

b) Avusturya, İsviçre ve Suudi Arabistan yetkili makamlarına verilmek üzere mukimlik belgesi talep eden mükellefler,

c) Yukarıdaki kapsamına girmeyen diğer gerçek ve tüzel kişiler

bakımından yetkili kılınmışlardır.

Mukimlik belgesi üç nüsha halinde düzenlenerek;

- Bir nüshası ilgili mükellefe verilecektir.

- İkinci nüsha mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine başvuru dilekçesinin bir örneği ile birlikte gönderilecektir.

- Üçüncü nüsha ise Vergi Dairesi Başkanlığınca saklanacaktır.

Mukimlik belgesi üç nüsha halinde düzenlenerek;

- Bir nüshası ilgili mükellefe verilecektir.

- İkinci nüshası ilgili Vergi Dairesi Başkanlığı / Defterdarlık aracılığıyla mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine başvuru dilekçesinin bir örneği ile birlikte gönderilecektir.

- Son nüshası ise Gelir İdaresi Başkanlığında saklanacaktır.  

Türkiye’de tam mükellef olan gerçek ve tüzel kişilerin mukimlik belgesi temini için yukarıda sayılan yetkili makamlara aşağıdaki belgelerle birlikte başvurmaları gerekmektedir.

1. Kollektif, adi ve komandit şirket ortakları dâhil olmak üzere, tam mükellef T.C. uyruklu gerçek kişiler için;

a) Dilekçe,

b) Mukimlik belgesi talebinin geçmiş yıllar için yapılması durumunda, belirtilen geçmiş yılda Türkiye’de ikamet edildiğini gösteren belgenin aslı (söz konusu belgenin herhangi bir İlçe Nüfus Müdürlüğü’nden “Adres Bilgileri Raporu” alınmak suretiyle ibraz edilmesi mümkün olup, 2007 Ekim ayından itibaren geçmiş dönemler için bu belge verilebilmektedir.)

2. Tam mükellef tüzel kişiler için dilekçe,

3. Yabancı uyruklu gerçek kişiler için;

a) Dilekçe,

b) İkamet tezkeresi örneği,

c) Mukimlik Belgesi Talep Eden Yabancılar İçin Soru Formu

Anlaşmaya taraf diğer ülkede yerleşik (tam mükellef) olanların Türkiye’de elde ettikleri kazanç veya iratların ilgili anlaşma çerçevesinde vergiye tabi tutulabilmesi için de kendi ülkelerinin yetkili makamlarından mukimlik belgesi almaları ve bu belgenin aslı ile birlikte Noterce veya bu ülkelerdeki Türk konsolosluklarınca tasdik edilmiş Türkçe tercümesinin bir örneğini ilgili vergi dairesine veya kendilerine yapılan ödeme üzerinden vergi sorumlularınca vergi tevkifatı yapılması durumunda ise vergi sorumlularına ibraz etmeleri gerekmektedir.